ปวดประจำเดือน เรื่องไม่ธรรมดา

“โอ๊ย..ปวดหัว ปวดท้อง…/ …นับไว้…ทำไมเดือนนี้มาไม่ตรงล่ะ…และอีกสารพัด…”

เรื่องประจำเดือนที่สาวๆ หลายคนต้องประสบทุกเดือน ประจำเดือน มีชื่อเรียกว่า เมนส์ ระดู รอบเดือน คือ เลือดที่เกิดจากการหลุดลอกออกจากเยื่อบุโพรงมดลูก โดยมีฮอร์โมน 2 ชนิด คือ เอสโตรเจน (Estrogen) และ โปรเจสเตอโรน (Progesterone) ควบคุมการทำงานที่สัมพันธ์กับการตกไข่จากรังไข่ โดยจะมีช่วงเวลาห่างกันทุก 28 วัน แต่อาจเร็วหรือช้ากว่านี้ อาการก่อนมีประจำเดือน (Premenstrual Syndrome หรือ PMS) และขณะมีประจำเดือน (Dysmenorrhea) คือ อาการปวดประจำเดือน ปวดท้องน้อย หรือ อุ้งเชิงกรานในขณะที่มีประจำเดือน ซึ่งมักจะเกิดขึ้นอย่างสม่ำเสมอตามรอบของการมีประจำเดือน อาการส่วนใหญ่ที่เกิดขึ้นมักจะ ท้องอืด ปวดท้อง ตะคริวที่ท้อง ปวดศีรษะ อยากอาหารรับประทานอาหารมากผิดปกติ หรือเหม็นอาหารบางประเภท อ่อนเพลีย ปวดตามข้อต่อ และกล้ามเนื้อนอนไม่หลับ คัดตึงหน้าอก อาการสำคัญคือ ความอ่อนเพลีย ผู้หญิงเกือบทุกคนที่อยู่ในวัยมีประจำเดือน ราว 90% ส่วนใหญ่จะมีอาการปวดไม่มาก แต่มีส่วนน้อยที่อาจปวดรุนแรงจนต้องพักงาน พักเรียน ส่งผลถึงจิตใจ ความสัมพันธ์กับคนรอบข้าง และร้ายแรงไปจนถึงอาจเป็นอาการแสดงของโรคอื่นๆ ได้

โดยอาการปวดประจำเดือนนั้นแบ่งออกเป็น ชนิดปฐมภูมิ (ไม่ทราบสาเหตุ) ซึ่งพบได้เป็นส่วนมาก กับชนิดทุติยภูมิ (มีสาเหตุ) ซึ่งพบได้เป็นส่วนน้อยที่ร้ายแรงสุดคือ ภาวะแทรกซ้อนของโรคอื่นๆแต่ที่แน่ชัดคือ ผลทางด้านจิตใจ ซึ่งอาจก่อให้เกิดภาวะโรคซึมเศร้าจากความเครียดของอาการเหล่านี้ได้ในอนาคต

สาเหตุหลักของการปวดประจำเดือนบริเวณท้อง คือ ตามระบบการเจริญพันธุ์ เมื่อมีประจำเดือน มดลูกจะหดรัดตัว จนเกิดอาการปวดบริเวณท้องน้อย

ปัจจัยที่ทำให้มีอาการปวดประจำเดือนที่ท้องมีได้หลายสาเหตุ ได้แก่

• ประจำเดือนที่มาเร็ว มาก หรือน้อยเกินไป
• ผลข้างเคียงจากการรับประทานยาบางประเภท เช่น ยาคุมกำเนิดบางประเภท, ยารักษาโรค หรืออาการอื่นๆเป็นต้น
• การสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ หรือการติดยาเสพติดบางประเภท
• โรคดานเลือด ในทางแผนไทย หรือกลุ่มอาการเกี่ยวกับเนื้องอกในมดลูกเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญขึ้นผิดที่ หรือ เยื่อบุโพรงมดลูกต่างที่ (Endometriosis), ปีกมดลูกอักเสบ หรือ การมีพังผืดในช่องท้อง (Pelvic adhesion)
• ความอ้วน ไส้ติ่งอักเสบ และโรคประจำตัวอื่นๆ
• การติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ (มีโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์)
• นิ่วในท่อไต หรืออาจมีอาการอื่นๆที่น่าเป็นห่วง
• ความเครียด พักผ่อนน้อย รวมไปถึงการเดินทางที่ใช้เวลานาน ก็อาจส่งผลให้มีอาการได้

ไม่คิดเลยใช่มั้ยคะว่า แค่…ปวดท้องเมนส์จะมีสาเหตุ มากมาย และยังมีความคาดเดาของโรคอื่นๆ ได้มากขนาดนี้ดังนั้น อย่าปล่อยผ่านนะคะ ควรปรึกษาแพทย์ รับการตรวจภายในทุกปี เพื่อหาแนวทางในการบำบัด รักษา ไม่ว่าจะเป็นการแพทย์แผนปัจจุบัน หรือในแต่ละศาสตร์ของการแพทย์องค์รวม เพื่อให้คุณได้มีคุณภาพชีวิตดีขึ้น